Հեռահար աշխատանքի հեղափոխությունը. Ինչպե՞ս է այն վերափոխում աշխարհը և Հայաստանը

Համաշխարհային միտումներ և վիճակագրություն

Հեռահար աշխատանքի տարածումը գլոբալ երևույթ է։ Global Workplace Analytics-ի զեկույցի համաձայն՝ հեռահար աշխատանքով զբաղվողների թիվը 2020 թվականից ի վեր աճել է մոտ 159%-ով։ Այս աճը հատկապես նկատելի է Տեխնոլոգիական, Ֆինանսական և Խորհրդատվական ոլորտներում։ Կարևոր է նաև նշել, որ հեռահար աշխատանքը մեծ ազդեցություն է ունենում ընկերությունների արդյունավետության վրա։

Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտի (MIT) կողմից անցկացված հետազոտությունը ցույց է տվել, որ հեռահար աշխատանքային թիմերը կարող են մինչև 22%-ով ավելի արդյունավետ լինել, քան գրասենյակում աշխատող թիմերը։ Դա պայմանավորված է նրանով, որ աշխատակիցները ավելի լավ են կենտրոնանում, քանի որ գրասենյակային շեղող գործոններից ազատ են։

Հեռահար աշխատանքը Հայաստանում

Հայաստանը նույնպես չի մնացել գլոբալ միտումներից դուրս, և այս փոփոխությունները հատկապես նկատելի են երկրի ամենաարագ զարգացող ոլորտում՝ տեղեկատվական տեխնոլոգիաների (ՏՏ) ոլորտում։ Այստեղ հեռահար աշխատանքը դարձել է ստանդարտ։ Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության տվյալներով՝ 2023 թվականի դրությամբ Հայաստանում ՏՏ ոլորտի աշխատակիցների մոտ 60%-ը աշխատում է հեռահար կամ հիբրիդային մոդելով։ Այս ցուցանիշը գնալով աճում է։

Հայաստանյան ընկերությունների համար հեռահար աշխատանքի առավելություններից են՝

• Տաղանդների ներգրավում և պահպանում: Հեռահար աշխատանքի հնարավորությունը թույլ է տալիս հայկական ընկերություններին աշխատանքի ընդունել մասնագետների ոչ միայն Երևանից, այլև մարզերից, ինչպես նաև արտերկրից։ Սա կանխում է «ուղեղների արտահոսքը» և խրախուսում է հայ մասնագետներին մնալ և աշխատել Հայաստանից։
• Ծախսերի խնայողություն: Հատկապես փոքր և միջին բիզնեսները կարողանում են զգալիորեն կրճատել գրասենյակային տարածքի վարձակալության, կոմունալ և այլ ծախսերը։ Այս խնայողությունները կարող են ուղղվել այլ կարևոր նախագծերի կամ աշխատակիցների աշխատավարձերի բարձրացմանը։
• Կյանքի որակի բարելավում: Հեռահար աշխատանքը աշխատակիցներին թույլ է տալիս ավելի լավ հավասարակշռել աշխատանքային և անձնական կյանքը։ Նրանք խնայում են ժամանակ և գումար ճանապարհածախսից, ունենում են ավելի ճկուն ժամանակացույց և կարողանում են ավելի շատ ժամանակ անցկացնել ընտանիքի հետ։

Մարտահրավերներ և ապագա միտումներ

Չնայած առավելություններին՝ հեռահար աշխատանքը նաև մարտահրավերներ է ստեղծում։ Դրանցից մեկը թիմի հետ կապի պահպանումն է և մեկուսացման զգացումը, որը կարող է ազդել աշխատակիցների հոգեկան առողջության վրա։ Այդ պատճառով շատ ընկերություններ անցում են կատարում հիբրիդային մոդելներին, որոնք համատեղում են գրասենյակային և հեռահար աշխատանքը՝ թույլ տալով աշխատողներին շաբաթվա որոշ օրեր աշխատել գրասենյակից։ Այս մոդելը թույլ է տալիս պահպանել թիմային ոգին և միաժամանակ օգտվել հեռահար աշխատանքի առավելություններից։

Հեռահար աշխատանքի ապագան հեռանկարային է։ Համաշխարհային և տեղական բիզնեսները գիտակցում են, որ ճկունությունը ոչ միայն հարմարավետություն է, այլև մրցակցային առավելություն։ Հեռահար աշխատանքը, անկասկած, մնալու է ապագայի կարևորագույն միտումներից մեկը՝ ընկերություններին ստիպելով վերանայել իրենց մոտեցումները և ստեղծել ավելի ճկուն, արդյունավետ և մարդկային աշխատանքային միջավայր։