
Երբ գիտնականները սկսեցին ուսումնասիրել ամենափոքր մասնիկները՝ ատոմները և դրանց բաղկացուցիչները, հայտնաբերեցին մի աշխարհ, որը խախտում է բոլոր հայտնի կանոնները։ Այդ աշխարհի ամենախորհրդավոր երևույթներից մեկը քվանտային խճճվածությունն է:
Քվանտային խճճվածությունը մի երևույթ է, որի դեպքում երկու կամ ավելի մասնիկներ այնքան սերտորեն են կապված իրար հետ, որ մեկի վիճակի փոփոխությունը ակնթարթորեն ազդում է մյուսի վրա՝ անկախ նրանց միջև եղած հեռավորությունից: Այսինքն, եթե դուք ունեք երկու խճճված էլեկտրոն, որոնք բաժանված են տիեզերքի հակադիր ծայրերով, և դուք չափում եք մեկի վիճակը (օրինակ՝ պտույտի ուղղությունը), մյուսի վիճակը նույնպես ակնթարթորեն փոխվում է՝ առանց որևէ ազդանշանի փոխանցման:
Այս երևույթը խախտում է Այնշտայնի հարաբերականության տեսության հիմնական սկզբունքներից մեկը՝ ոչինչ չի կարող շարժվել լույսի արագությունից արագ: Այս դեպքում, ըստ տեսության, երկու մասնիկների միջև տեղեկատվությունը պետք է շատ արագ փոխանցվի, որպեսզի միևնույն ժամանակ դրանց վիճակները համընկնեն, բայց խճճվածության դեպքում դա տեղի է ունենում ակնթարթորեն։ Այնշտայնը, որը նույնպես հավատում էր, որ տեղեկատվությունը չի կարող շարժվել լույսի արագությունից արագ, այս երևույթը համարեց «սարսափելի ազդեցություն հեռավորության վրա» և մինչև կյանքի վերջ փորձեց հերքել այն։
Այո, չնայած իր անհավանականությանը, քվանտային խճճվածությունը բազմաթիվ անգամներ փորձերով ապացուցվել է։ Ֆիզիկոսները կարողացել են դա ցուցադրել լաբորատորիաներում՝ նույնիսկ մասնիկներին բաժանելով հազարավոր կիլոմետրերով։ Այս փաստը ոչ միայն հեղափոխում է մեր պատկերացումները ֆիզիկայի մասին, այլև բացում է դռներ դեպի նոր հնարավորություններ, ինչպիսին է քվանտային հաշվարկը և կոմունիկացիան:
Քվանտային խճճվածությունը ոչ միայն գիտական փաստ է, այլև հիշեցում, որ մեր տիեզերքը ավելի տարօրինակ է, քան կարող ենք պատկերացնել: Այն կարծես մատնացույց է անում տիեզերքի խորը փոխկապակցվածությունը՝ ցույց տալով, որ նույնիսկ հսկայական հեռավորությունները մերժվում են ամենափոքր մասշտաբում: Այս երևույթը դարձավ գիտական ֆիզիկայի և միստիկ հոգևորության կապի խորհրդանիշ: