Սպիտակ Տունը՝ գաղտնիքների, պատմության և իշխանության սիրտը

Սպիտակ տունը (White House) միայն ԱՄՆ նախագահների պաշտոնական նստավայր չէ։ Այն համարվում է Ամերիկայի իշխանության, պատմության և գաղտնիքների խորհրդանիշը։

Արդեն ավելի քան 200 տարի, այս շենքը տեսել է պատերազմներ, դավադրություններ, պետական հեղաշրջումներ, տնտեսական ճգնաժամեր, աշխարհը փոխող որոշումներ և անգամ՝ խորհրդավոր պատմություններ։

Ստորև կներկայացնենք Սպիտակ Տան պատմությունը, ամենահետաքրքիր փաստերն ու գաղտնիքները, որոնք քչերին են հայտնի։

Պատմական ակնարկ

• 1790 – Կոնգրեսը որոշեց ԱՄՆ մայրաքաղաքը տեղափոխել Ֆիլադելֆիայից Վաշինգտոն։
• 1792 – Նախագահ Ջորջ Վաշինգթոնը ընտրեց Սպիտակ Տան տեղը։
• 1793 – Իռլանդացի ճարտարապետ Ջեյմս Հոբանը նախագծեց շենքը նեոկլասիկ ոճով։
• 1800 – Շինարարությունը ավարտվեց, և առաջին նախագահը, ով ապրեց Սպիտակ Տանը, դարձավ Ջոն Ադամսը։

Սկզբում շենքը կոչվում էր President’s Palace կամ Executive Mansion։

«Սպիտակ Տուն» անունը պաշտոնապես հաստատվեց միայն 1901 թվականին, նախագահ Թեոդոր Ռուզվելտի օրոք։

Պատերազմներ, հրդեհներ և վերակառուցումներ

1814-ի բրիտանական հրդեհը

1812 թվականի պատերազմի ընթացքում բրիտանացիները գրավեցին Վաշինգտոնը և այրեցին Սպիտակ Տունը։

• Նախագահ Ջեյմս Մեդիսոնի կինը՝ Դոլլի Մեդիսոնը, հասցրեց փրկել Ջորջ Վաշինգթոնի դիմանկարը նախքան բրիտանացիների ներխուժումը։
• Վերակառուցումը տևեց մի քանի տարի։ Բոլոր հրդեհի հետքերը ծածկելու համար շենքը ներկեցին սպիտակ գույնով։

Տրումենի մեծ վերակառուցումը (1948-1952)

1940-ականների վերջում շենքը վտանգավոր էր դարձել՝ մոտ էր փլուզման։

• Նախագահ Հարի Տրումենը տեղափոխվեց Blair House։
• Սպիտակ Տան ամբողջ ներքին մասը քանդվեց ու կառուցվեց նորից՝ ժամանակակից պողպատյա շրջանակով, բայց արտաքին պատերը պահպանվեցին։

Օվալաձև աշխատասենյակի գաղտնիքները

Oval Office-ը համարվում է աշխարհի ամենահզոր սենյակը։

• Օվալաձև կառուցվածքը ընտրվել է, որպեսզի նախագահը հավասար հեռավորության վրա լինի բոլորից։
• Յուրաքանչյուր նախագահ այստեղ թողնում է իր ոճը՝ փոխելով գորգերը, նկարները և կահույքը։
• Այստեղ են կայացվել որոշումներ, որոնք փոխել են պատմությունը․
• Ֆրանկլին Ռուզվելտի «Նոր գործարք» ծրագիրը
• Ջոն Քենեդիի քննարկումները Կուբայի հրթիռային ճգնաժամի օրերին
• Բարաք Օբամայի վերահսկած գործողությունը՝ Բեն Լադենի ոչնչացման համար

Հետաքրքիր փաստեր, որոնք քչերը գիտեն

1. Շենքը շատ ավելի մեծ է, քան երևում է

• 132 սենյակ
• 35 սանհանգույց
• 6 հարկ՝ երկու նկուղային և չորս վերին
• 147 պատուհան, 412 դուռ
• 28 բուխարի
• Ընդհանուր մակերես՝ մոտ 55,000 քմ։

2. Սեփական կինոթատրոն և bowling center

• Սպիտակ Տանը կա մասնավոր կինոթատրոն, որտեղ նախագահը դիտում է ֆիլմերը նախքան դրանց պրեմիերան։
• 1947-ին կառուցվել է նաև bowling center՝ նվեր Հարի Տրումենին։

3. Ամենահին ավանդույթները

• Thanksgiving Turkey Pardon – ամեն տարի նախագահը շնորհում է «ներում» մեկ հնդկահավի։
• Easter Egg Roll – Սպիտակ Տան այգում երեխաների խաղ, որն անցկացվում է 1878-ից։

4. Սպիտակ Տան «ոգիները»

Շենքում բազմաթիվ աշխատակիցներ ու հյուրեր պատմել են խորհրդավոր դեպքերի մասին․

• Աբրահամ Լինքոլնի ոգին այստեղ ամենատարածված լեգենդներից է։
• Ուինսթոն Չերչիլը պատմել է, որ զգացել է սառը ներկայություն՝ քնած լինելով Լինքոլնի սենյակում։
• Նույնը հաստատել է նաև Էլեոնոր Ռուզվելտը։

Սպիտակ Տան ամենախորհրդավոր գաղտնիքները

Չնայած Սպիտակ Տունը բացահայտված է ամբողջ աշխարհին, իրականում այն պահում է անհավանական գաղտնիքներ՝

1. Միջուկային ապաստարան

• Շենքի տակ կա միջուկային հարձակման դեպքում օգտագործվող ապաստարան, կառուցված Ջոն Քենեդիի օրոք։

2. Situation Room

• Սպիտակ Տան նկուղում է գտնվում ԱՄՆ-ի ամենագաղտնի սենյակը, որտեղ նախագահը հետևում է համաշխարհային ճգնաժամերին։
• Օբաման այստեղից հետևել է Բեն Լադենի ոչնչացման գործողությանը։

3. Գաղտնի թունելների ցանց

• Թունելներ են տանում դեպի Գանձապետարան, Ամերիկյան բանակի շենք և ըստ լուրերի՝ նույնիսկ Կոնգրես։

4. Լինքոլնի ոգու լեգենդները

• Տասնյակ մարդիկ պնդում են, որ տեսել են կամ զգացել նրա ներկայությունը։

5. Բարձր տեխնոլոգիական պաշտպանություն

• Հակաօդաչու համակարգեր
• Արբանյակային հսկողություն
• Լազերային շարժման սենսորներ
• Գաղտնագրային կապեր միջուկային հրամանների համար

6. Գաղտնի բժշկական լաբորատորիա

• Նախագահների համար նախատեսված մասնավոր բուժկենտրոն՝ արտակարգ վիրաբուժության հնարավորությամբ։

7. Oval Office-ի «գաղտնի գորգը»

• Գորգի նախշերը նախատեսված են հոգեբանական ազդեցության համար՝ նախագահին առավելություն տալու նպատակով։

8. Nuclear Football

• Միջուկային կոդերով ճամպրուկ, որը միշտ նախագահին է ուղեկցում։

9. PEOC - փակ սենյակը

• Presidential Emergency Operations Center՝ գաղտնի ապաստարան, օգտագործված նաև 9/11ահաբեկչությունների ժամանակ։

10. Roswell-ի գաղտնի փաստաթղթերը

• Ըստ լուրերի՝ Սպիտակ Տանը պահվում են գաղտնի տվյալներ օտար մոլորակայինների մասին, թեև կառավարությունը հերքում է դա։

Սպիտակ Տունը պարզապես շենք չէ։

Այն ԱՄՆ-ի պատմության, իշխանության և խորհրդավոր գաղտնիքների սիմվոլն է։ Այստեղ կայացված որոշումները փոխել են ոչ միայն Միացյալ Նահանգների, այլև ամբողջ աշխարհի ճակատագիրը։