
Սահարա անապատի խորքում, ավազե փոթորիկներից թաքնված մի քարանձավում, գիտնականները գտել են լավ պահպանված հինավուրց գրադարանի մնացորդներ։ Գրադարանը, որը պատկանում է մինչ այժմ անհայտ քաղաքակրթության, պարունակում է հազարավոր կավե սալիկներ և փայտյա պապիրուսներ։
Արշավախումբը, որը ղեկավարում էին ֆրանսիացի և եգիպտացի հնագետները, օգտագործում էր արբանյակային պատկերներ և գեոռադարներ՝ անապատի տակ թաքնված անոմալիաներ գտնելու համար։ Նրանց ջանքերը պսակվեցին հաջողությամբ, երբ հայտնաբերեցին ժայռի մեջ փորագրված մուտք դեպի մեծ քարանձավային համալիր։ Ներսում նրանք գտան շարքերով դարակներ՝ լցված տարբեր չափերի և ձևերի փորագրված կավե սալիկներով։ Դարակների մի մասում հայտնաբերվեցին նաև փայտյա և մագաղաթյա գլանափաթեորներ, որոնք պահպանվել էին անապատի բացառիկ չոր կլիմայի շնորհիվ։
Գիտնականները նշում են, որ հայտնաբերված փաստաթղթերի մի մասը գրված է հնագույն եգիպտական և շումերական գրերին նմանվող լեզվով, բայց մեծ մասը գրված է լեզվով, որը մինչ օրս անհայտ է։ Սա ենթադրում է, որ գրադարանը պատկանել է անհայտ քաղաքակրթության, որը կարող էր զարգացած լինել մոտ 5000 տարի առաջ։
Այս գրադարանը եզակի է իր տեղեկատվական հարստությամբ։ Գիտնականները ենթադրում են, որ տեքստերը կարող են պարունակել տեղեկություններ անհայտ մշակույթի, գիտական նվաճումների, աստղագիտության, բժշկության և պատմության մասին, որոնք դուրս են գալիս մեր այսօրվա պատկերացումների շրջանակից։ Դրանք կարող են լույս սփռել հին մարդկային հասարակությունների միջև կապերի վրա։
Սալիկների և պապիրուսների մանրակրկիտ ուսումնասիրությունը տևելու է տասնյակ տարիներ։ Գիտնականները սկսել են թվայնացնել փաստաթղթերը, որպեսզի հեշտացնեն դրանց ուսումնասիրությունը և կանխեն հնարավոր վնասումները։
Այս հայտնագործությունը հույս է տալիս, որ մեր պատմության սպիտակ էջերը կլրացվեն։ Միջազգային համագործակցության շնորհիվ հնարավոր կլինի վերծանել անհայտ լեզուն և հասկանալ անցյալի մեր նախնիների գիտելիքները։ Սա մարդկության համար նոր դուռ է բացում դեպի սեփական անցյալի ուսումնասիրությունը և, հնարավոր է, նաև ապագան։