Մոլորակի ամենավտանգավոր բույսերը և նրանց ցնցող պատմությունները

Նրանք լուռ և անշարժ թշնամիներ են, որոնց թույները կարող են ճանապարհորդներին կամ հետաքրքրասեր մարդկանց մահվան հասցնել։ Ահա մոլորակի ամենավտանգավոր բույսերից մի քանիսը։

1. Մարդասպան շուշանը՝ Կանաչ Ուրվական (Cerbera odollam)

Հարավային Հնդկաստանում և Հարավարևելյան Ասիայում աճող այս ծառը հայտնի է որպես «մահվան ծառ» կամ «ինքնասպանության ծառ»։ Ծառի պտուղները պարունակում են սերբերին (cerberin) թույնը, որը խաթարում է սրտի ռիթմը և կարող է մահվան հասցնել ընդամենը մի քանի ժամում։ Ցնցողն այն է, որ պտուղների համը ուժեղ չէ, և դրանք հեշտությամբ կարող են խառնվել սննդի հետ՝ թաքցնելով թույնի առկայությունը։ Շատ դեպքերում այն օգտագործվել է սպանությունների կամ ինքնասպանությունների համար, ինչի պատճառով ստացել է «մարդասպան շուշան» անունը։ Դատաբժշկական փորձագետների համար դժվար է լինում հայտնաբերել թույնը, քանի որ այն արագորեն տարրալուծվում է օրգանիզմում։

2. Անշնչացնող աղավնին՝ Թունավոր Աբրուս (Abrus precatorius)

Այս բույսը հանդիպում է աշխարհի արևադարձային տարածքներում և հայտնի է իր գեղեցիկ, կարմիր-սև հատիկներով, որոնք հաճախ օգտագործվում են զարդեր պատրաստելու համար։ Այս հատիկները պարունակում են աբրին (abrin) թույնը, որը ռիցինից (ricin) ավելի ուժեղ է։ Թույնը չափազանց վտանգավոր է, եթե հատիկը կուլ տալիս ծամվում է։ Մի քանի ծամած հատիկ կարող է բավարար լինել մահվան համար։ Աբրինը կանխարգելում է բջիջներում սպիտակուցների արտադրությունը, ինչը հանգեցնում է օրգանների լիարժեք խափանմանը։ Դա մահացու կորիզ է՝ փաթաթված գեղեցիկ փայլուն պատյանով։

3. Հսկա Պատահարը՝ Մահացու Լասերոն (Dendrocnide moroides)

Ավստրալիայի անձրևային անտառներում աճող այս բույսը համարվում է աշխարհի ամենացավոտ բույսերից մեկը։ Դրա տերևները և ցողունները ծածկված են փոքրիկ, ասեղանման մազիկներով, որոնք պարունակում են նյարդաթույն։ Անգամ թույլ հպումը կարող է առաջացնել ահավոր, այրող ցավ, որը կարող է տևել շաբաթներ, ամիսներ և նույնիսկ տարիներ։ Ցավն այնքան ուժեղ է, որ մարդիկ ցանկացել են ինքնասպանություն գործել՝ այն դադարեցնելու համար։ Այս բույսի մասին հայտնի են դեպքեր, երբ մարդիկ դուրս են եկել բնական արահետներից և պատահաբար դիպչել բույսին՝ արդյունքում տանջվելով ամիսներ շարունակ։

4. Ստվերային արքայազնը՝ Դատուրա (Datura stramonium)

Այս բույսը տարածված է ամբողջ աշխարհում, այդ թվում՝ Հայաստանում։ Դատուրան հայտնի է որպես հալյուցինոգեն բույս, բայց նրա ցանկացած մասը (սերմեր, տերևներ, արմատներ) պարունակում է մահացու քանակությամբ ատրոպին և սկոպոլամին։ Այս թույները խիստ ազդեցություն են ունենում նյարդային համակարգի վրա՝ առաջացնելով զառանցանք, հալյուցինացիաներ, սրտի կաթված և մահ։ Այս բույսի վտանգը նրանում է, որ դրա թունավոր դեղաչափը շատ մոտ է հալյուցինոգեն դեղաչափին, և նույնիսկ փորձառու օգտագործողները կարող են պատահաբար մահանալ։ Շատերն են մահացել՝ փորձելով օգտագործել այս բույսը հոգեմետ նպատակներով։

5. Գեղեցկուհու վրեժը՝ Բելլադոննա (Atropa belladonna)

Բելլադոննան համարվում է Եվրոպայի ամենավտանգավոր թունավոր բույսերից մեկը։ Նրա գեղեցիկ սև պտուղները, որոնք նման են բալի, շատ գրավիչ են երեխաների համար։ Այնուամենայնիվ, ընդամենը 2-3 պտուղ կարող է մահացու լինել երեխայի համար, իսկ 10-20-ը՝ մեծահասակի։ Բելլադոննայի թույնը խաթարում է նյարդային համակարգը, առաջացնում է հալյուցինացիաներ, կուրություն, իսկ ավելի ուշ՝ շնչառական կաթված։ Պատմականորեն այն օգտագործվել է որպես թույն և կոսմետիկա։ Հին Հռոմում կանայք բելլադոննա էին օգտագործում՝ իրենց բիբերը լայնացնելու համար՝ աչքերն ավելի մեծ և գրավիչ դարձնելու նպատակով։ Այստեղից էլ առաջացել է նրա անվանումը՝ «bella donna»՝ «գեղեցիկ տիկին»։

Վերջում կարևոր է հասկանալ, որ այս բույսերը բնության անբաժանելի մասն են։ Դրանք գոյություն ունեն, որպեսզի պաշտպանեն իրենց գիշատիչներից։ Մենք պետք է ուղղակի զգույշ լինենք և չփորձենք դրանցից որևէ մեկը, անգամ եթե դրանք գեղեցիկ են կամ հետաքրքիր։ Պետք է ուսումնասիրել դրանք, բայց պահպանել հեռավորություն: