Կրկնակի խեղդվող քաղաքը. Երևանի էկոլոգիական ճգնաժամի անտեսված պատմությունը

Միայն օդի մասին չէ խոսքը, ճգնաժամը շատ ավելի բազմաշերտ է, և դրա լուծումը պահանջում է ոչ միայն պետական քաղաքականություն, այլև յուրաքանչյուրիս մասնակցությունը։

Քաղաքը, որը շնչում է փոշի և թույն

Առաջին հայացքից թվում է, թե Երևանի օդի աղտոտվածության գլխավոր մեղավորը մեքենաներն են, որոնց քանակն օրեցօր աճում է։ Մեքենաների մեծ մասը հին են, արտանետում են մեծ քանակությամբ թունավոր գազեր՝ ածխածնի օքսիդներ և ազոտի օքսիդներ, որոնք քաղաքի վրա ստեղծում են մի վտանգավոր շերտ։ Սակայն խնդիրը միայն դրանով չի սահմանափակվում։ Երևանի օդի թունավորությանը նպաստում է նաև փոշին, որը գալիս է բազմաթիվ շինհրապարակներից, չկանաչապատված հողերից, ինչպես նաև հին և մաշված ճանապարհներից։ Երբ այս մասնիկները խառնվում են արտանետված գազերին, օդը դառնում է հատկապես ծանր ու վտանգավոր։

Մյուս կողմից, քաղաքի կանաչ թոքերը՝ պուրակներն ու այգիները, տարեցտարի պակասում են։ Դրանց տեղը զբաղեցնում են շենքերն ու առևտրի կենտրոնները, ինչի հետևանքով կլանում են ավելի քիչ ածխաթթու գազ և արտադրում ավելի քիչ թթվածին։ Քաղաքը կորցնում է իր բնական օդափոխության համակարգը՝ թույլ տալով, որ վտանգավոր նյութերը կուտակվեն օդում։ Սա ոչ միայն անտեսանելի է, այլև ունի ծանր հետևանքներ՝ շնչառական և սրտանոթային հիվանդություններ։

Ջուրը, որը դառնում է կեղտ

Հայաստանը հարուստ է ջրային ռեսուրսներով, սակայն Երևանում ջրի հետ կապված խնդիրները բազմաթիվ են։ Դրանցից մեկը հին ջրատարներն են, որոնք հանգեցնում են ջրի զգալի կորուստների։ Բայց ավելի մեծ մտահոգություն է առաջացնում ջրի աղտոտվածությունը։ Կեղտաջրերը և արդյունաբերական թափոնները, հաճախ առանց որևէ մաքրման, լցվում են Հրազդան գետը՝ աղտոտելով այն և ստորգետնյա ջրերը։ Սա սպառնալիք է ոչ միայն քաղաքացիների առողջությանը, այլև ոչնչացնում է էկոհամակարգերը։ Այս ամենը, զուգորդված կլիմայական փոփոխություններով, կարող է հանգեցնել ջրի պակասի լուրջ խնդիրների։

Ատոմակայանի ստվերը

Մեծամորի ատոմակայանը Հայաստանի էներգետիկ անվտանգության համար կենսական նշանակություն ունի։ Այն ապահովում է երկրի էլեկտրաէներգիայի զգալի մասը, սակայն դրա գտնվելու վայրը՝ սեյսմիկ ակտիվ գոտում, առաջացնում է մտահոգություններ։ Չնայած կայանի անվտանգության արդիականացման աշխատանքներին, հարցերը շարունակում են մնալ օրակարգում։ Այն միայն էկոլոգիական խնդիր չէ, այլ ռազմավարական և անվտանգային, որը պահանջում է մշտական մոնիտորինգ և պատշաճ վերահսկողություն։

Մեզնից յուրաքանչյուրի պատասխանատվությունը

Այս բոլոր խնդիրները փոխկապակցված են և պահանջում են համալիր լուծումներ։ Պետությունը պետք է մշակի և իրականացնի հանրային տրանսպորտի արդիականացման, թափոնների տեսակավորման, կանաչապատման և ջրային ռեսուրսների պահպանման քաղաքականություն։ Բայց հավասարապես կարևոր է նաև յուրաքանչյուր քաղաքացու մասնակցությունը։ Մենք կարող ենք սկսել մեր տնից՝ տեսակավորելով աղբը, խնայելով ջուրը, օգտվելով հանրային տրանսպորտից։ Փոփոխությունը սկսվում է փոքր քայլերից։ Միայն համատեղ ջանքերով կարող ենք Երևանը դարձնել ոչ միայն պատմական քաղաք, այլ նաև բնակության համար առողջ և բարեկեցիկ վայր։